Religijne aspekty literatury polskiej XX wieku

Niniejszy tom stanowi szóste, zarazem kończące całość, ogniwo serii historycznoliterackiej w szerszym nurcie badawczym „Religijne tradycje literatury polskiej”. Książka nie pretenduje do rangi ani historii religijności literatury kończącego się wieku, ani systematyzującej monografii. Zasługuje natomiast na tradycyjne określenie questiones selectae. Dobór zagadnień jest wyraźnie różnorodnie aspektowy. Tak więc nurt ściśle historycznoliteracki obejmuje ekspresjonizm i skamandrytów, czyli tylko początkowy etap okresu. Zdecydowanie pełniej wypadło ukazanie rezonansu literackiej religijności w dramatycznych odcinkach dziejów naszej historii (pierwsza i druga wojna światowa wraz z niemiecką okupacją oraz stan wojenny), choć i tu pozostaje miejsce dla literatury tworzonej poza polskimi granicami czy nawet w różnych miejscach w tych granicach. Z kolei wgląd w społeczne zróżnicowanie obiegu komunikacji literackiej podjęły studia dotyczące popularnej literatury dewocyjnej, literatury dla dzieci, poezji ludowej, a także „romansu dla kobiet”. Odrębne zjawisko we współczesnej poezji, rozwijające się wprost z roku na rok, czyli tzw. poezja kapłańska, uzyskało obszerne studium z dostosowaną do specyficzności przedmiotu nowatorską metodologią. Dobrze zadomowione w literaturoznawstwie badania konkretnych motywów objęły tylko dwa z nich – Matki Bożej i św. Franciszka z Asyżu. Zwłaszcza brak tematyki chrystologicznej stanowi tutaj dotkliwą lukę Prezentowany tom dopełniają dwa studia związane z przedmiotem nie penetrowanym dotąd w sposób dostatecznie wnikliwy, bo tylko okazyjnie i raczej publicystycznie. Chodzi mianowicie o literaturę bądź pozornie, bądź rzeczywiście bluźnierczą, a więc o problem, na który kiedyś wstępnie zwrócił uwagę Stefan Sawicki w szkicu O utworach religijnie podejrzanych (Lublin 1979).Ze Wstępu