Urząd wikariusza biskupiego w prawie powszechnym kościoła łacińskiego

Geneza urzędu wikariusza biskupiego sięga Soboru Watykańskiego II. Potrzeba dostosowania Kościoła partykularnego do eklezjologii Soboru Watykańskiego II oraz troska o sprawny zarząd diecezją sprawiły, że urząd ten znalazł swoje stałe miejsce w nowym Kodeksie Prawa Kanonicznego. Kodeks – promulgowany 25 stycznia 1983 roku przez papieża Jana Pawła II – umożliwia biskupowi diecezjalnemu powoływanie nowych współpracowników w Kościele partykularnym. Wikariusze biskupi jako współpracownicy biskupa diecezjalnego mają obowiązek wspierać jego troskę pasterską dla dobra powierzonej mu diecezji. Urząd wikariusza biskupiego, według zamierzeń prawodawcy kościelnego, pozwala na rozładowanie napięć, jakie w prawie przedsoborowym istniały między autorytetem biskupa diecezjalnego i biskupa pomocniczego. Nowe rozwiązanie zapewnia z jednej strony jedność władzy w Kościele, a z drugiej – skuteczność działań pasterskich poprzez dekoncentrację władzy biskupa diecezjalnego, konieczną do tego, aby autorytet biskupa funkcjonował dla rzeczywistego dobra wiernych.