Educatrix et Advocata Wychowawca i Obrońca. Miejsce Kościoła w dziejach Narodu

Studia zawarte w tej książce koncentrują się na człowie­ku obecnym w ramach określonych społeczności, w zasadzie na przestrzeni jednej epoki, ale pod kątem tak czy inaczej realizującej się misji Kościoła katolickiego, powszechnego i polskiego. Tego Kościoła, który nie rządzi, choć niejednokrotnie jest o to pomawiany, Kościoła, który uczy, czerpiąc z Objawie­nia i z własnych doświadczeń nabytych na przestrzeni dwóch tysiącleci. Żadna inna instytucja nie ma podobnego fundamentu. Kościół, jak się przekonamy z lektury książki, był raz na wozie, raz pod wozem. Można to uznać za jego znak rozpoznawczy na przestrzeni całej jego historii, także tej dokonującej się na naszych oczach i z naszym udziałem. W takiej postaci stara­my się go ukazać, bez upiększeń i retuszów.  Otoczka tej historii stricte kościelnej to całe dzieje Narodu, państwa, zmieniająca się rzeczywistość, na ogół ograniczona do XX wieku. Migawki z pontyfikatu Jana Pawła II nie przeczą temu, wszak XXI wiek za­ledwie się rozpoczął, kiedy jego pasterzowanie dobiegło końca. […]

Lektura książki sprowokuje zapewne szereg pytań. I tak być powinno, gdyż przeszłość tutaj naszkicowana jest znacznie bogatsza aniżeli mniej lub bardziej wyrywkowo potraktowane fragmenty wydarzeń i problemów. Obok sukcesów pokazano sporo bolączek. Co tu przeważa? To jedno z pytań. Oby było ich jak najwięcej. Podobnie jak trafnych odpowiedzi.

Z Przedmowy