Teleologia poznania intelektualnego według Tomasza z Akwinu

Praca […] zawiera nowatorskie ujęcie problemu struktury aktu poznania intelektualnego, wykorzystuje dostępną literaturę źródłową oraz literaturę przedmiotu. Nie jest jedynie prostym przedstawieniem stanowiska Tomasza z Akwinu na temat celowości poznania intelektualnego ani nawet jego dogłębną rekonstrukcją. Wnikliwa analiza tekstów Akwinaty jest bowiem dla autora drogą pozwalającą dostrzec istotę problemu i wniknąć w podstawowe struktury aktu poznania intelektualnego. Wypracowana przez niego koncepcja proto-aktów rozbudowuje strukturę aktu poznania intelektualnego, wskazując na jego ontyczną podstawę, lezącą w pożądaniu naturalnym. Tym samym przezwyciężony został rozziew między intelektualizmem a woluntaryzmem, a akt poznania intelektualnego został uchwycony w jego pełni, obejmującej zarówno moment poznawczy, jak i pożądawczy.

                                                                                   Ks. dr hab. Jan Krokos, prof. UKSW Kierownik Katedry Teorii Poznania UKSW

Książka stanowi próbę rekonstrukcji stanowiska Tomasza z Akwinu w kwestii funkcji czynników pożądawczo-celowościowych w ludzkim poznaniu intelektualnym. Autor wnikliwie omawia liczne (przytaczane w oryginale) fragmenty łacińskich tekstów Akwinaty […], które wprost poruszają omawiana problematykę lub mogą stanowić dla niej istotny kontekst. Autor poddaje przytaczane teksty Tomasza bardzo dokładnej analizie, dopełniając je dalszymi – niejako 'metaanalitycznymi’ – precyzacjami i rozróżnieniami. Pomimo bardzo dobrego zaplecza historyczno -filozoficznego i filologicznego, prezentowana w książce rekonstrukcja ma zasadniczo cel przedmiotowo-systematyczny. Autor chce za jej pomocą po prostu uzyskać „wgląd w badane stany rzeczy” – w funkcjonowanie ludzkiego umysłu. Zakłada przy tym, że ów wgląd, przeprowadzony z punktu widzenia 'aksjomatów’ i kontekstu całości metafizycznego syste­mu Tomasza, może dać interesujące rezultaty. Autor, w przeciwieństwie do typowych tekstów tomistycznych, stara się wydobyć z myśli Tomasza wątki uniwersalne, doniosłe dla filozofów różnych orientacji.

                                                                                  Dr hab. Jacek Wojtysiak, prof. KUL Kierownik Katedry Teorii Poznania KUL