Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II powstało w 1934 r., z inicjatywy ks. Antoniego Szymańskiego, ówczesnego rektora lubelskiej Wszechnicy, jako prawnie odrębna, ale komplementarna w stosunku do Uniwersytetu, instytucja naukowo-wydawnicza. Już zatem blisko 90 lat służy nauce i prawdzie („scientiae et veritati”). Jest jedną ze starszych tego typu instytucji w Polsce. Obecnie liczy ponad 700 członków: czynnych, korespondentów i współpracowników ze wszystkich ośrodków naukowych w Polsce. Członkiem Towarzystwa był Karol Wojtyła Jan Paweł II, obecnie święty Kościoła katolickiego. Działalnością Towarzystwa kieruje 13-osobowy Zarząd.
Celem Towarzystwa jest, według Statutu, „działalność naukowa zgodna z profilem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, realizowana poprzez: a) prowadzenie, organizowanie i popieranie badań naukowych, b) urządzanie posiedzeń naukowych, sympozjów, zjazdów, różnego rodzaju odczytów i wykładów oraz wystaw, c) tworzenie specjalnych bibliotek, archiwów i muzeów, d) publikowanie wszelkiego typu prac naukowych, popularnonaukowych, podręczników oraz sprawozdań z działalności, e) udzielanie zasiłków naukowych, ogłaszanie konkursów na prace naukowe i przyznawanie nagród, f) współdziałanie z innymi towarzystwami i instytucjami naukowymi, g) promowanie działań na rzecz popularyzacji nauki, kultury i dziedzictwa narodowego, h) prowadzenie działalności gospodarczej jako dodatkowej w zakresie objętym celami statutowymi”.
Praca naukowa Towarzystwa (zebrania, sympozja, konferencje naukowe, publikacje) odbywa się w ramach siedmiu wydziałów: teologii, filozoficznego, historyczno-filologicznego, nauk społecznych, nauk prawnych, matematyczno-przyrodniczego oraz nauk prawnych i ekonomicznych KUL. Ważnymi ogniwami struktury organizacyjnej TN KUL, obok Wydziałów są Komisje wydziałowe i międzywydziałowe, niektóre z nich posiadają własne serie wydawnicze. Z Towarzystwem związane były początki istniejących obecnie w ramach Uniwersytetu międzywydziałowych zakładów badawczych. Poszczególne wydziały Towarzystwa publikują specjalistyczne „Roczniki” (dostępne na platformie Towarzystwa Open Journal System), odzwierciedlające dziedzinową strukturę KUL. Wydawanie Roczników stanowi jeden z kierunków aktywności wydawniczej, drugim są książki – publikacje z zakresu filozofii (metafizyka, teoria poznania, logika, historia filozofii, filozofia moralności i religii, filozofia przyrody i nauk przyrodniczych), humanistyki (literatura polska, historia, filologia klasyczna, historia sztuki, neofilologia, językoznawstwo, słowianoznawstwo), nauk prawnych (prawo i prawo kanoniczne), nauk społecznych (ekologia, ekonomia, pedagogika, psychologia, socjologia, społeczna nauka Kościoła, politologia), teologii (Pismo św., teologia dogmatyczna, teologia fundamentalna, teologia moralna, historia Kościoła, teologia duchowości, teologia pastoralna, teologia ekumeniczna, liturgika, muzykologia).
O pracy całej instytucji informuje rokrocznie Summarium Societatis Scientiarum Catholicae Universitatis Lubliniensis Ioannis Pauli II.
Od 1974 roku zarząd Towarzystwa przyznaje Nagrodę im. Księdza Idziego Radziszewskiego, założyciela i pierwszego rektora KUL-u, za „wybitne osiągnięcia naukowe w duchu humanizmu chrześcijańskiego”. Nagroda im. Księdza Idziego Radziszewskiego stanowi ważny przejaw promującej naukę działalności Towarzystwa Naukowego KUL, jest najwyższym wyróżnieniem naukowym środowiska KUL, liczącym się w polskim świecie nauki i kultury, jak też w życiu polskiego Kościoła.
Ważną formę wypełniania zapisanego w statucie Towarzystwa celu, jakim jest działalność naukowa, stanowią realizowane pod patronatem Towarzystwa projekty badawcze. W ostatnich latach były to projekty przyznawane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach: Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, Działalności Upowszechniającej Naukę, Programu Doskonała Nauka (wsparcie konferencji i monografii naukowych) oraz granty przyznawane przez Narodowe Centrum Nauki w Krakowie (NCN). Towarzystwo realizuje również granty z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz z Instytutu Rozwoju Języka Polskiego im. Świętego Maksymiliana Marii Kolbego. Do chwili obecnej Towarzystwo zrealizowało ponad 200 projektów badawczych, które skupiały większą liczbę członków Towarzystwa i badaczy z KUL oraz innych środowisk naukowych krajowych i zagranicznych.
Towarzystwo w swojej blisko 90-letniej działalności kieruje się dewizą Scientia Veritas oraz dewizą KUL: Deo et Patriae. Wypełniało i wypełnia określone przez Założycieli cele. Zachowując profil katolicki, ściśle współpracując z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II, wnosi istotny wkład do nauki polskiej. Skupia w swym gronie pracowników nauki zarówno z macierzystego uniwersytetu, jak i z innych ośrodków, umożliwiając wymianę myśli, konfrontacji poglądów, bez których niemożliwy jest rozwój nauki. Rozwija i pogłębia nurt nauki opartej na wartościach kultury polskiej, a także uwzględnia dorobek kultury ogólnochrześcijańskiej, mającej za sobą ponad dwutysięczną historię.
Publikacje wydawane w ramach naszego Towarzystwa są dostępne w sklepie internetowym www.tnkul.pl/ksiegarnia/