Tom XVIII

Stanisław Kardynał DZIWISZ
Arcybiskup Józef KOWALCZYK
Arcybiskup Józef MICHALIK
Arcybiskup Stanisław BUDZIK
Ksiądz Antoni DĘBIŃSKI
Ksiądz Augustyn ECKMANN

PRZEWODNICZĄCY

Stanisław WILK

CZŁONKOWIE

Leszek ADAMOWICZ (Prawo kościelne), Józef FERT (Literatura), Krzysztof GÓŹDŹ (Teologia systematyczna), Ryszard KASPEROWICZ (Sztuka religijna), Henryk KIEREŚ (Filozofia), Czesław KRAKOWIAK (Teologia pastoralna i liturgika), Roland PREJS (Historia zakonów), Stanisława STEUDEN (Nauki społeczne), Stefan SZYMIK (Biblistyka), Henryk WĄSOWICZ (Geografia historyczna), Anzelm WEISS (Historia Kościoła), Henryk ZIMOŃ (Religioznawstwo)

KONSULTANCI

Stanisław DĄBEK, Andrzej Franciszek DZIUBA, Leonard GÓRKA, Zygmunt HAJDUK, Józef HERBUT, Bożena IWASZKIEWICZ-WRONIKOWSKA, Stanisław JANECZEK, Józef JAPOLA, Ryszard KAMIŃSKI, Ryszard KNAPIŃSKI, Józef KRUKOWSKI, Stanisław KULPACZYŃSKI, Janusz MARIAŃSKI, Jerzy MISIUREK, Stanisław NAPIÓRKOWSKI, Marian NOWAK, Jarosław RÓŻAŃSKI, Marian RUSECKI [†], Antoni TRONINA, Mariusz SZRAM, Jan WALKUSZ, Zbigniew WIT, Józef WRÓBEL, Zofia ZDYBICKA

REDAKTOR NACZELNY

Edward Gigilewicz

ZESPÓŁ MERYTORYCZNO-LEKSYKOGRAFICZNY

Antoni Bednarek, Agnieszka Bor, Sławomir Brzozecki, Lucyna Cynarzewska-Wlaźlik, Maciej Dudek, Ryszard Dziura, Katarzyna Geryn, Elżbieta Kasjaniuk, Anna Kołtunowska, Mariusz Konieczny, Stanisław Józef Koza, Jolanta Koziej-Chołdzyńska, Radosław Krajewski, Grzegorz Kramarek, Beata Krasucka, Piotr Królikowski, Zbigniew Krzyszowski, Elżbieta Matyaszewska, Bożena Modzelewska, Tomasz Ożóg, Robert Sawa, Zbigniew Skwierczyński, Paweł Sokołowski, Barbara Szier-Kramarek, Stanisław Tylus, Elżbieta Wilemska, Edwin Wójcik, Maria Wrzeszcz, Ewelina Zarosa, Eugeniusz Ziemann

ZESPÓŁ LEKSYKOGRAFICZNO-ADIUSTACYJNY

Marla Buchowska, Jolanta Daraż, Mirosław Fijołek, Marek Robert Górniak, Paweł Komar, Anna Kozak, Marzena Krupa, Joanna Kwiecień, Teresa Naumiuk, Monika Piech, Katarzyna Płonkowska, Agnieszka Pokryszka, Małgorzata Pyzik-Turska, Marta Rozwadowska, Justyna Sałata, Magdalena Wieteska

Tom XVIII Encyklopedii katolickiej zawiera 1958 haseł (w tym 811 osobowych, 604 geograficzne, 543 rzeczowe), zrealizowanych przez 492 autorów. Najwięcej miejsca poświęcono wybitnym postaciom szeroko rozumianych nauk humanistycznych oraz przedstawicielom świata kultury i sztuki. Krzewienie ich dorobku i ukazywanie wpływu wywartego przez nich na dzieje religijne, społeczne, polityczne i kulturalne jest naszą podstawową misją Współcześnie zadanie to staje się tym ważniejsze, im częściej w środkach masowego przekazu wyrażane są opinie kontestujące zasadność czy przydatność badań humanistycznych.
Do podstawowych celów Encyklopedii katolickiej należy rejestracja osób i zagadnień o szczególnym znaczeniu dla życia religijnego, dlatego znalazły się tu liczne biogramy świętych (Sergiusz z Radoneża*, Sergiusz Wyznawca, Stanisław Biskup, Stanisław Kazimierczyk, Stanisław Kostka, E. Stein, Szczepan Diakon), błogosławionych (B. Strzelecki, K. Sykulski) oraz sług Bożych (M. Sinclaire, R. Smolikowski, T. Spinelli, R. Spiske, M.C. Staub, L. Sturzo), ukazujące chrześcijański styl życia, wolny od wszelkiego strachu, nacechowany szacunkiem wobec innych, skromnością i słusznością postępowania. Licznie reprezentowane są biogramy osób tworzących hierarchiczną strukturę Kościoła: papieży (Sergiusz, Seweryn, Soter, Stefan, Sykstus, Sylwester),patriarchów (Sergiusz, Sewer z Antiochii, Sofroniusz z Jerozolimy, Stefan I Sidarouss), kardynałów (G. Siri, J. Slipyj, J.F. Spellman, A. Stepinac), arcybiskupów (W.H. Sierakowski, S. Siestrzeńcewicz, W. Skarszewski, J.D. Solikowski, E. Stablewski, J. Stroba) i biskupów (W. Skomorucha, Sz. Sobalkowski, Cz. Sokołowski, K.I. Sołtyk, E. Sonik, K.M. Splett, O. Spülbeck, H. Strąkowski, T. Strzempiński, W. Suszyński, S. Sygnet). Ukazują one nie tylko osiągnięcia tych osób w zakresie organizacji życia kościelnego, ale również ich starania na rzecz rozwoju społeczeństwa.
Zamieszczono także biogramy postaci istotnie wpływających na polityczne losy państw i narodów: władców (Serwiusz Tuliusz, Stanisław August Poniatowski, Stanisław Leszczyński, Stefan I, Stefan Batory, Stefan Nemanicz), polityków (W. Sikorski, A. Skrzyński, W. Skrzyński, J.W. Stalin, S. Stomma, K. Studentowicz), działaczy społecznych (E. Skąpski, A.A. Skoniecki, S. Stojałowski), a także bohaterów narodowych (I. Skorupka, H. Sucharski).
Kulturotwórcze zaangażowanie człowieka na gruncie literatury ukazano w biogramach pisarzy obcych (B.G. Shaw, A.I. Sołżenicyn, A. Strindberg) i polskich (M. Sęp-Szarzyński, H. Sienkiewicz, W. Sieroszewski, A. Słonimski, J. Słowacki, E. Stachura, L. Staff, W. Syrokomla, J.J. Szczepański). Poza częścią faktograficzną obejmują one także analizy ważniejszych utworów. W obszarze sztuki warto zwrócić uwagę na biogramy architektów (S. Sierakowski, S. Solski, O. Sosnowski, A. Spezza, T. Stryjeński), kompozytorów (C. de Sermisy, K. Serocki, J. Sibelius, B. Smetana, D. Stachowicz, I.F Strawiński, M. Surzyński, S.S. Szarzyński), malarzy (H. Siemiradzki, L. Signorelli, J. Simmler, W. Skoczylas, F. Smuglewicz, R. Stachiewicz, S. Stroiński, J. Styka) i rzeźbiarzy (F. Solari, W. Stwosz), syntetyzujące ich dorobek artystyczny.
Problematykę rozważaną na przestrzeni wieków w humanistyce ukazują zwłaszcza biogramy filozofów (Siger z Brabancji, P. Skarga, Sokrates, W.S. Sołowjow, H. Spencer, Speuzyp, B. Spinoza, T. Styczeń, S. Swieżawski), teologów (M. Servet, N. Söderblom, Ph.J. Spener, Stanisław ze Skarbimierza, Stanisław ze Znojma, F. Stankar, F. Suarez) czy biblistów (R. Stach, L. Stachowiak, J. Stępień, S. Styś), podejmujących szczegółowe badania zwłaszcza nad słowem Bożym, Starym Testamentem i synoptycznymi Ewangeliami. W bliskiej korelacji z tym obszarem badawczym pozostają osiągnięcia filologów (T. Sinko, I. Sławińska, E. Stanula, B. Sychta) oraz historyków, zarówno starożytnych, kładących podwaliny pod tę dyscyplinę nauki (Sokrates Scholastyk, Sozomen, Swetoniusz, Symeon Metafrastes), jak i badaczy naszych dziejów ojczystych (K.E. Sieniawski, T. Silnicki, W. Smolarkiewicz, S. Smolka, J. Swastek). Na szpaltach Encyklopedii znalazły się także opracowania dotyczące osób podejmujących badania z zakresu chemii (M. Skłodowska-Curie), ekonomii (A. Smith), matematyki (W. Sierpiński, K. Sikorski) i psychologii (B.F. Skinner, W. Stern, J. Strojnowski).
Dzieje zbiorowości ludzkich dokumentują opracowania poświęcone państwom (Słowacja, Stany Zjednoczone, Syria), ważniejszym centrom życia religijnego (Seret, Seul, Sewilla, Sis, Solesmes, Spira, Split, Stams, Studios,Szczecin) oraz jednostkom administracji kościelnej (siedlecka diecezja, szczecińsko-kamieńska diecezja).
Problematykę humanistyczną w jej interdyscyplinarnych powiązaniach prezentują liczne hasła rzeczowe z zakresu teologii (soteriologia, soteriologizm, spekulatywna teologia, społeczna teologia, sprawiedliwość Boża, stworzenie, Stwórca, sumienie, Syn Boży, systematyczna teologia, szatan) i filozofii (spójność, sprawczość, sprawdzalność,sprzeczność). Wyniki tych badań, wsparte osiągnięciami socjologii, odwołującej się do społecznej doktryny katolickiej i społecznej myśli katolickiej, mogą przyczynić się do lepszego funkcjonowania wszystkich struktur społecznych, z poszanowaniem zasad solidarności i sprawiedliwości.

* Kurysywą oznaczono hasła encyklopedyczne tomu XVIII